Huzursuz bacak sendromu ve tedavi yöntemleri
Bacaklarda sızı ve yanma, uzun müddet hareketsiz oturamama ve uyku sırasında hareket ettirme gibi şikayetlerle kendini belirli eden “sıkıntılı bacak belirtiyi” hayat niteliğini düşüren hastalıkların başında geliyor. Sadece gece değil, gün içinde de hastaları zorlayan bu yakınmalar, doğru tanı ve çağdaş rehabilitasyon usulleri sayesinde hakimiyet altına alınabiliyor. Memorial Ankara Sağlık Kurumu Nöroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Funda Uysal Tan, sıkıntılı bacak belirtiyi ve rehabilitasyon usulleri hakkında bilgi verdi.
Karıncalanma ve sızı görülebilir
Sıkıntılı bacak belirtiyi cemiyetin takribî %10’ununda görülen bir sıhhat problemidir. Hastalar genellikle her iki bacaklarında bütün belirleyemedikleri; karıncalanma, elektriklenme, sızı, yanma gibi rahatsızlık verici bir histen yakınırlar. Bu vaziyet hareketsizlikle çoğalırken bacakları sallamakla veya yürümekle eksilir. Bacakları hareket ettirme güdüsü bir müddet sonra baskılanamaz. Bunun neticesinde birey uzun müddet oturması gereken etkinliklerde bulunduğunda çok sıkıntılı olur ve bunlardan sakınmaya başlar. Uzun süreli yolculuklar sıkıntılı bacak belirtiyi olan şahıslar için eziyete dönüşebilir.
Gece şikayetleri gündüze de taşınabilir
Hastalığın başında şikayetler daha çok gece uykuya geçiş esnasında bacaklarını sık hareket ettirme güdüsü, uykuyu başlatma ve sürdürme ile alakalı problemler biçimindedir. Bazen bireyin partneri, hastanın uyku sırasında bacaklarındaki atlamalardan ve periyodik hareketlerden şikayet edebilir. Sıkıntılı bacak belirtisinin erken yarıyılda rehabilitasyon edilmemesi vaziyetinde, şikayetler gündüze de kayar ve uzun müddet hareketsiz kalmayı gerektiren etkinlikler birey için zorlayıcı olmaya başlar. Bazı olgularda yakınmalar kollarda da olmaya başlar. Birey kollarda hareketsizlikle çoğalan eş şikayetler yaşar.
Adale sızısı ile karıştırılmamalı
Hastalığın tanısında ehemmiyetli olan nokta, dikkatli bir hikaye ile hastanın bacaklarındaki yakınmanın bitkinliğe bağlı kolay bir adale sızısı veya kramp olup olmadığının ayırt edilmesidir. Sıkıntılı bacak belirtiyi olan her 3 hastadan 1’inde aile hikayesi bulunmaktadır ve bu şahıslarda hastalığa bağlı şikayetlerin başlama yaşı daha erkendir.
Gebelik yarıyılında görülme tehlikeyi daha yüksek
Sıkıntılı bacak belirtisinin altında genelde ciddi bir hastalık bulunmaz. Hastaların takribî %20’sinde demir beceriksizliği kansızlığı ve demir ambarlarının boş olmasının hastalığı tetiklediği düşünülmektedir. Hamilelik sırasında, tiroid hastalıklarında, romatizmal rahatsızlıklarda, Parkinson’da ve varisi olanlarda daha sık tesadüfülmektedir. Bunun dışında; bunalım, sara, alerji ilaçları kullananlarda bu belirtinin bulgularının görülme ihtimali daha yüksektir.
Doğru rehabilitasyon tasarıyı ile hakimiyet altına alınıyor
Sıkıntılı bacak belirtiyi için genellikle ilaç rehabilitasyonu kullanılmaktadır. Özellikle Parkinson hastalığında da kullanılan bazı ilaçların çok düşük dozlarda alınması dahi, şikayetlerde besbelli bir düzelme sağlayabilir. Aynı biçimde nöropatik sızıların rehabilitasyonunda kullanılan ilaçlar da rehabilitasyonda oldukça faaldir. Hastalığın altında uyuyan başka bir faktör saptandıysa ona müteveccih rehabilitasyonun da yapılması zorunludur. Şayet hastada demir beceriksizliği de mevcutsa, yerine koyma rehabilitasyonu ile beraber uygun tasarılama yapılır.
